Εγκύκλιος Εισ. Αρείου Πάγου για Ν.4198/2013,
Ελληνική Δημοκρατία Αθήνα, 25 Νοεμβρίου 2013.
Ο ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΥΣ
ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Προς: τους κ.κ. Εισαγγελείς Εφετών και Πρωτοδικών της Χώρας
Με αφορμή ερώτημα που μας ετέθη από τη Διευθύνουσα την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, σχετικά με την εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 8 παρ. 4 του Ν.4198/11-10-2013, το οποίο, αποτελεί ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος, σας γνωρίζουμε τα εξής:
Κατά τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 3 του Ν.4198/11-10-2013 «α. Παραγράφεται το αξιόποινο και παύει η δίωξη των ακόλουθων αξιόποινων πράξεων, που έχουν τελεστεί μέχρι 31.8.2013: α) των πταισμάτων και β) των πλημμελημάτων, κατά των οποίων ο νόμος απειλεί ποινή φυλάκισης μέχρι ένα έτος ή χρηματική ποινή ή και τις δύο ποινές….β. Οι δικογραφίες που αφορούν τις παραπάνω αξιόποινες πράξεις,
τίθενται στο αρχείο με πράξη του αρμόδιου εισαγγελέα ή δημόσιου κατηγόρου…… ».
Εξάλλου, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 8 παρ. 4 του ίδιου, ως άνω, νόμου «α. Ποινές στερητικές τις ελευθερίας διάρκειας μέχρι έξι μηνών Tfou έχουν επιβληθεί με αποφάσεις, οι οποίες έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, εφόσον οι αποφάσεις αυτές δεν έχουν καταστεί αμετάκλητες και οι επιβληθείσες ποινές δεν έχουν εκτιθεί με οποιονδήποτε τρόπο μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, παραγράφονται και δεν εκτελούνται, υπό τον όρο ότι ο καταδικασθείς δεν θα τελέσει μέσα σε δύο έτη από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, νέα από δόλο αξιόποινη πράξη, για την οποία θα καταδικαστεί αμετάκλητα οποτεδήποτε σε ποινή στερητική της ελευθερίας ανώτερη των έξι μηνών….β. Οι μη εκτελεσθείσες κατά τα ανωτέρω αποφάσεις τίθενται στο αρχείο με πράξη του
αρμόδιου εισαγγελέα ή δημόσιου κατηγόρου…… ».
Από το συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων προκύπτει αδιαμφισβήτητα ότι με τη νομοθετική αυτή παρέμβαση σκοπείται η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από υποθέσεις που κρίθηκαν αυθεντικά ως ήσσονος σημασίας, με κριτήριο το ύψος είτε της απειλούμενης είτε της επιβληθείσης ποινής, με την προϋπόθεση ότι η σχετική καταδικαστική απόφαση δεν έχει καταστεί αμετάκλητη και δεν έχει εκτιθεί η ποινή με οποιονδήποτε τρόπο μέχρι την δημοσίευση του νόμου αυτού. Ειδικά για τις χρηματικές ποινές που έχουν επιβληθεί αθροιστικά με στερητικές της ελευθερίας ποινές, οι οποίες εμπίπτουν στις κατά τα άνω προβλέψεις του νόμου, η αρχειοθέτηση των αποφάσεων μόνο για τις τελευταίες και η εξακολούθηση της διαδικασίας για τις χρηματικές ποινές, όχι μόνο δεν είναι σύμφωνη με το σκοπό του νομοθέτη, αλλά αντίκειται στη συστηματική και λογική σύλληψη της περί ης πρόκειται ρύθμισης. Και τσύτο”δτότΊ7εκτός του ότιδεν αναχαιτίζεταιη σώρευση υποθέσεων στα ακροατήρια των ποινικών δικαστηρίων, είναι εύκολα αντιληπτή η ενδεχόμενη υποκείμενη αντίφαση, δηλαδή για την ίδια αξιόποινη πράξη, εκ του λόγου ότι η υπόθεση έχει εισαχθεί, λόγω ασκήσεως εφέσεως, στο ακροατήριο μόνο ως προς τη χρηματική ποινή, ο κατηγορούμενος να αθωωθεί και ταυτόχρονα η ίδια υπόθεση για την οποία έχει επιβληθεί στερητική της ελευθερίας ποινή που δεν υπερβαίνει σε διάρκεια τους έξι μήνες, να έχει αρχειοθετηθεί. Περαιτέρω, στην περίπτωση που έχει επιβληθεί αμιγώς χρηματική ποινή, η σχετική απόφαση, πάντα με την προϋπόθεση ότι δεν έχει καταστεί αμετάκλητη, τίθεται στο αρχείο, καθόσον, κατά τους ορισμούς του υπόψη νόμου, παραγράφεται το αξιόποινο και παύει η δίωξη όλων των πράξεων (εκτός από τις εξαιρέσεις του νόμου) κατά των οποίων απειλείται χρηματική ποινή, η κατά τα άνω δε εξάλειψη του αξιοποίνου επέρχεται σε οποιοδήποτε διαδικαστικό στάδιο και πριν το αμετάκλητο της σχετικής απόφασης. Τυχόν δε διάκριση και συνακόλουθα διαφορετική αντιμετώπιση των περιπτώσεων «απειλούμενης» και «επιβληθείσης» χρηματικής ποινής, αντιβαίνει όχι μόνο στο γράμμα και στο σκοπό του νόμου, αλλά έρχεται σε αντίθεση και με την αξιούμενη ευθυδικία, ως ειδικότερης έκφανσης της γενικής αρχής της Δίκαιης Δίκης, που πρέπει να διατρέχει την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης.
Κατά τα λοιπά εξακολουθούν να ισχύουν όσα διαλαμβάνονται στις υπ1 αριθμ. 3/5-7-2005 και 7/27-10-2005 εγκυκλίους μας.
Προς
τους κ. Εισαγγελείς Εφετών και Πρωτοδικών του κράτους
Με αφορμή την έναρξη ισχύος του Ν.3346/17-6-2005 και των ζητημάτων που έχουν ανακύψει κατά την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 31 και 32 του νόμου αυτού, σας γνωρίζουμε τα εξής :
α. Σε σχέση με τη διάταξη του άρθρου 31 περί «παραγραφής και παύσης οριστικής δίωξης», δεν δημιουργείται οποιοδήποτε θέμα για τις υποθέσεις που δεν έχουν εισαχθεί στο ακροατήριο, είτε έχει ασκηθεί ποινική δίωξη είτε όχι. Αυτές τίθενται στο αρχείο με πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα ή δημόσιου κατηγόρου. Το ζήτημα που έχει ανακύψει είναι η τύχη των δικογραφιών που αφορούν αξιόποινη πράξη από εκείνες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 της διατάξεως, και εκκρεμούν ήδη στο ακροατήριο πριν από την 17-6-2005. Η γνώμη μας είναι ότι και αυτές θα πρέπει να τεθούν στο αρχείο με πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα ή δημόσιου κατηγόρου, σύμφωνα με τη ρητή διάταξη της παραγράφου 3 του ίδιου άρθρου, στην οποία καμιά διαφοροποίηση δεν γίνεται για τις υποθέσεις αυτές, αφού είναι προφανής ο σκοπός του νομοθέτη να επιτύχει την αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από υποθέσεις που με τα δικά του κριτήρια δεν είναι σημαντικές. Εξάλλου, η διάταξη αυτή ως νεώτερη και ειδικότερη κατισχύει της γενικής διάταξης του άρθρου 320§3 Κ.Π.Δ. Διαφορετική προσέγγιση θα οδηγούσε σε ακύρωση του σκοπού αυτού, αφού τα πινάκια των ποινικών δικαστηρίων θα συνέχιζαν να κατακλύζονται από τις υποθέσεις αυτές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μόνον στην περίπτωση που πράξη που αναφέρεται στην παράγραφο 1, είναι συναφής με άλλη πράξη που δεν υπάγεται σ’αυτήν, τότε η σχετική δικογραφία θα παραμείνει στο ακροατήριο και θα εκδικαστεί κανονικά, ώστε το Δικαστήριο να παύσει τη δίωξη για την πράξη του άρθρου 31 §1 και να αποφασίσει ότι πρέπει για την άλλη συναφή πράξη.
β. Σχετικά με τη διάταξη του άρθρου 32 του νόμου, πρέπει να παρατηρηθεί ότι αυτή αφορά καταδικαστικές αποφάσεις για εγκλήματα που δεν υπάγονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 31, αφού για τις τελευταίες δεν ανακύπτει ζήτημα «παραγραφής της ποινής», δεδομένου ότι τίθενται στο αρχείο λόγω «παραγραφής του αξιοποίνου». Στις περιπτώσεις που συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 32§1 (καταδικαστική απόφαση σε ποινή μέχρι έξι μηνών, που δεν έχει καταστεί αμετάκλητη και δεν έχει εκτιθεί μέχρι την 17-6-2005, ημερομηνία ισχύος του Ν.3346/2005) οι σχετικές δικογραφίες, σε οποιοδήποτε διαδικαστικό στάδιο και αν βρίσκονται, τίθενται στο αρχείο με πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα ή δημόσιου κατήγορου, κατά περίπτωση, σύμφωνα με τη ρητή διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 32. Είναι προφανής και σαφής ο σκοπός του νομοθέτη, να καταστήσει ανενεργείς τις παραπάνω καταδικαστικές αποφάσεις, που λόγω του ύψους της ποινής που έχουν επιβάλει, κρίθηκαν με τα δικά του κριτήρια ότι δεν είναι σημαντικές. Πρέπει εξάλλου να παρατηρηθεί ότι με τις ρυθμίσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 32 και κυρίως με την πρόβλεψη ότι «σε περίπτωση νέας καταδίκης ο καταδικασθείς εκτίει αθροιστικά, μετά την έκτιση της νέας ποινής και τη μη εκτιθείσα…», δεν επέρχεται κατά τη γνώμη μου, αλλαγή στις ρυθμίσεις του Κ.Π.Δ., που προβλέπουν τα περί εκτελέσεως των αποφάσεων. Η μη εκτιθείσα ποινή, που έχει επιβληθεί με απόφαση που θα τεθεί στο αρχείο «υπό όρον», θα εκτελεστεί αθροιστικά μετά την παραβίαση του «όρου», μόνον όταν συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις που προβλέπονται από τον Κ.Π.Δ. (άρθρα 546 επ.). Με άλλα λόγια η διαδικαστική πορεία της υπόθεσης, που είχε τεθεί στο αρχείο, εφόσον υπάρξει νέα καταδίκη, θα συνεχιστεί, χωρίς οποιαδήποτε αποστέρηση δικαιωμάτων του καταδικασμένου κατηγορουμένου, από το δικονομικό σημείο, που η υπόθεση βρισκόταν στις 17-6-2005.
